Waterlift
Een kabeltrein, aangedreven door het gewicht van water. Naar voorbeeld van de Waterlift in Braga (Portugal).
De Waterlift is in 2009 gebouwd door ons lid André Jonkers en in 2020 aan onze modelspoorclub geschonken. De Waterlift is gebouwd in schaal H0 en heeft een netto afmeting van 240 x 65 cm.
De Waterlift van Braga is, zo realistisch mogelijk, in model nagebouwd. Daarbij ligt de nadruk op de sfeer rond de kerk Bom Jesus do Monte.
Er is bewust gekozen om de, nog bestaande, lift niet exact na te bouwen, maar om een eigen ontwerp te maken. De reden daarvoor is dat het vervoeren van de baan destijds zijn eigen eisen stelde aan afmetingen, montagemogelijkheden enzovoort.
Oorspronkelijk konden de wagons ook echt, zoals het origineel, met water worden gevuld, bij bij een renovatie in 2018 is de hele water-installatie verwijderd. Vooral omdat het een kliederboel werd met roestende rails en daardoor eigenlijk maar weinig bij tentoonstellingen kon worden.
De werking van een waterlift
Een waterlift is in principe een kabeltrein op een hellingbaan met twee wagons, waarvan er één van boven aan de helling naar beneden gaat en één van beneden naar boven. Beide wagons zijn met een kabel verbonden. Een groot deel van de energie die nodig is om de opgaande wagon te trekken wordt geleverd door het contragewicht van de dalende wagon. Hierdoor is een kabeltrein een erg energiezuinig vervoermiddel.
Die energiezuinigheid kan nog verder worden vergroot door gebruik te maken van de zwaartekracht en water. Door de bovenste wagon met water te vullen wordt deze zwaarder dan de onderste en komt in beweging. Daarmee trekt de wagon als vanzelf de onderste wagon naar boven.
Het water stroomt, bijvoorbeeld vanuit een riviertje, in een waterreservoir. Van daaruit wordt het ingelaten via een pijp in het reservoir van de wagon. De kunst is de juiste hoeveelheid water in de bovenste wagon te laten stromen, die is afhankelijk van de verhouding tussen het aantal passagiers in de bovenste en de onderste wagon.
Als de wagons door het gewicht van het water eenmaal op gang gekomen zijn mag de snelheid niet te groot worden. Afremmen kan deels door water te lozen tijdens de rit, maar om de veiligheid te waarborgen beschikken de liften over een tandrad met remsysteem. In feite was de uitvinding van het tandrad door Niklaus Riggenbach (1817-1899) de belangrijkste voorwaarde tot het succes van dit soort vervoer.